صفر تا 100 موتور گیرلس آسانسور از خرید تا نصب

• آسانسور گیرلس چیست؟
• آسانسور های کششی و موتور مناسب آن
• تفاوت موتور گیربکس دار و بدون گیربکس (گیرلس)
• مزایای موتور گیرلس آسانسور
• معایب استفاده از آسانسور گیرلس
• اجزاء موتور گیرلس آسانسور
• انواع موتور گیرلس پر کاربرد در آسانسور
• مزایای موتور گیرلس آسانسور نسبت به موتور گیربکس
• نکات مهم نصب و راه‌اندازی موتورهای گیرلس

به گزارش آسانسورو بالابر هیدروسازه تهران به نقل از پارت دنافوز، آسانسور ها به عنوان یکی از ابزارهای پیشرفته صنعت ساختمان سازی سالیان سال است که برای تسهیل رفت و آمد افراد در ساختمان‌های چند طبقه به کار گرفته می‌شوند. پیشرفت علم و تکنولوژی در صنعت برق و مکانیک باعث شد تا صنعت آسانسور پیشرفت های چشمگیری داشته باشد، این موضوع پیشرفت را می توان در موتور گیرلس آسانسور به طور کامل مشاهده و بررسی نمود. در این مطلب قصد داریم تا با مشخصات، ویژگی‌ها، نحوه کارکرد موتور گیرلس آسانسور و مزایا و معایب آن آشنا شویم.

داشتن اطلاعات تخصصی در زمینه قطعات آسانسور به ویژه موتور آسانسور می تواند در انتخاب نوع قطعات و هم چنین شناخت بهترین نوع آن ها کمک بزرگی داشته باشد. هم چنین برای افرادی که می خواهند وارد شغل نصب یا تعمیر آسانسور شوند بسیار مفید خواهد بود که ابتدا قطعات آسانسور را به خوبی بشناسند و با انواع قطعات ، برند قطعات آسانسور و … آشنایی نسبی پیدا کنند.

در مقالات مختلفی در مورد قطعات آسانسور توضیحات کاملی ارائه شده است که از جمله آن ها می توان به مقاله بسیار جامع و کامل معرفی قطعات آسانسور اشاره نمود که مطالعه آن را به شما پیشنهاد می کنیم.

در این صفحه نیز به صورت اختصاصی به بررسی ویژگی های موتور گیرلس آسانسور خواهیم پرداخت.

به طور کلی موتور آسانسور به دو نوع تقسیم می شوند:

• موتور گیربکس آسانسور: این موتور دارای قطعاتی متصل به موتور است و چرخ را وادار به حرکت خواهد کرد و در نتیجه موجب حرکت طناب متصل به چرخ خواهد شد. این نوع موتور آسانسور، می تواند تا سرعت ۲.۵ متر بر ثانیه حرکت کند و حداکثر قادر به حرکت تا ارتفاع ۷۶ متر است.
• موتور گیرلس آسانسور: این مدل از موتور آسانسور، دارای چرخی است که به طور مستقیم، به موتور متصل می شود و حرکت آسانسور را می توان مدیون این سیستم دانست. موتور های گیرلس آسانسور، می تواند تا سرعت ۱۰ متر بر ثانیه و ارتفاع ۶۱۰ متر حرکت کند. با توجه با مطالب بالا، موتور های گیرلس، تنها انتخاب نصاب ها جهت نصب آسانسور برای ساختمان ها بلند هستند.

آسانسور گیرلس چیست ؟

امروزه با کمک تکنیک های بازخورد و فناوری های الکترونیکی، حرکت مناسب آسانسور و دقت در تراز طبقه را برای اکثر موتورهای الکتریکی بدون صرف هزینه گزاف می توان به دست آورد. در گذشته، موتورهای DC بهترین کیفیت حرکت را فراهم می کردند زیرا سرعت موتور را می توان به سادگی با استفاده از یک ژنراتور DC با یک خروجی متغیر تحت کنترل در آورد. در نتیجه، موتورهای DC به طور گسترده در اکثر کاربردهایی که به یک حرکت آرام و تنظیم دقیق نیاز دارند مورد استفاده قرار می گرفت.

در سالهای دهه ۱۹۸۰، فن آوری الکترونیک در درایوها به عنوان وسیله تأمین انرژی برای موتورهای DC بزرگ جایگزین ژنراتورها شدند. در مقایسه با ژنراتورهای DC درایوها بازده بیشتری دارند و امکان کنترل بیشتری را نیز فراهم می نمایند.در پیشرفت های بدست آمده در کنترل موتورهای AC این امکان وجود دارد که کیفیت حرکت خوب با استفاده از این موتورها فراهم شود. تکنیک های پیشرفته کنترل فرکانس و ولتاژ منجر به معرفی موتورهای AC بدون گیربکس شده است.این امکانات باعث فراهم شدن کیفیت حرکت قابل رقابت با موتورهای بدون گیربکس DC برای هر نوع سرعتی شده است. موتور الکتریکی بدون گیربکس که شامل یک موتور محرکه، فلکه کششی، شاسی، ترمز مغناطیسی، ارمیچر جریان مستقیم (یا روتور در موتورهای AC)، بلبرینگ های محافظ، و در عزت نیاز فلکه هرز گرد و در حالت های خاص با سیم بکسل بندی دوبل شده است.

آسانسور روملس موتور بدون گیربکس به طور کلی برای آسانسورهای سرعت بالا به طور معمول از5\2 متر بر ثانیه به بالا مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال، هم اکنون از آنها در تمام سرعتها شامل سرعت های پایین هم استفاده می شود.شکل و وزن این موتورهای محرکه به طور قابل توجهی بین تولیدکنندگان دارای تفاوت است ولی اصول اولیه و اجزاء آنها مشابه یکدیگر هستند. نیرو در این مدل موتورها مستقیم و بدون دخالت گیربکس به کابین انتقال می یابد و برای نرم تر شدن حرکت کابین از مدار الکتریکی و گلاتور سرعت حرکت موتور کنترل میشود برای سرعت های بالای 2/5 مورد استفاده قرار میگیرد.هرچند مکانیزم داخلی موتور گیرلس به گونه ای است که برای آسانسورهای با سرعت بالا (معمولاً ۲.۵ متر بر ثانیه) مناسب تر است اما استفاده از این موتور آسانسور در آسانسورهای با سرعت پایین تر هم بسیار مشاهده می شود.

آسانسور های کششی و موتور مناسب آن

آسانسور های کششی به وسیله سیم بکسلی که به فلکه ی موتور آسانسور متصل است به سمت بالا حرکت می کند. این فلکه به موتور الکتریکی متصل می شود و موتور الکتریکی آن بالای چاه آسانسور قرار می گیرد. این آسانسور سرعت حرکتش، نسبت به آسانسور های هیدرولیک بیشتر است. موتور این آسانسور ها نیز، به دلیل وجود وزنه تعادل و جبران وزن توسط سرنشین و کابین، نیاز به حرکت زیادی ندارند.

آسانسور های کششی گیربکس دار:

در آسانسور های کششی گیربکس دار ، گیربکس متصل به موتور است. موتور فلکه را حرکت می دهد که به این صورت موجب حرکت سیم بکسل می شود و آسانسور نیز حرکت می کند.

آسانسور کششی گیرلس:

در آسانسور های کششی گیرلس نیز فلکه به موتور متصل است و آسانسور را به حرکت در می آورد.

تفاوت موتور گیربکس دار و بدون گیربکس (گیرلس)

• موتورهای گیرلس به دلیل نبود گیربکس از نظر حجم کوچک تراز موتور های گیربکس آسانسور می باشد و باعث نصب اسان تر آسانسور، به حداقل رساندن هزینه ها و تعمیرات میشود.
• موتور گیرلس اسانسور دارای بازده 90% است در صورتی که بازده گیربکس آسانسور 50% است.
• موتور گیرلس اسانسور نیاز به روغن کاری ندارد ولی گیربکس نیاز به روغن کاری مرتب دارد.
• موتور گیرلس به علت نوع ساخت ان داغ نمی کند و حتی در شرایط ترافیک و کار زیاد موتور برای خنک شدن توقف نمی کند ولی این توقف در حرکت برای خنک شدن در موتور گیربکس زیاد اتفاق می افتد.
• دور موتور گیرلس حدود 150 دور در دقیقه است و همین باعث صدای بسیار کم می شود در صورتی که دور موتور گیربکس 1500 دور در دقیقه بوده و حدود 3,4 برابر بیشتر صدا و برق مصرف می کند.
• آسانسور گیرلس دارای حجم کمتر می باشد به همین خاطر میتوان از ان در نصب آسانسور های گیرلس (روملس) MRL استفاده کرد ولی این نصب در موتور گیربکس یه دلیل حجم و وزن بیشتر امکان پذیر نمی باشد.

محدودیت های موتور گیرلس نسبت به گیربکس

• هزینه بالاتر کل سیستم آسانسور روملس نسبت به اسانسورهای گیربکس دار(تابلو،موتور،درایو،پاراشوت،هزینه نصب…)
  لازم به طراحی و انتخاب اجزا مناسب حتی قبل از قرار داد.
• تنوع زیاد برند ها و نبود اطمینان از موجودی کالا (که با پشتیبانی و تلاش شرکت این امر میسر شده است)
• نبود تجربه و اطلاعات کافی در بین شرکت های اسانسور (تولید کنندگان، سرویس کاران، بازرگانان…)
• محدودیت کاربرد در محیط صنعتی (الوده به ذرات جامد و گاز مخرب)
• نیرو در این مدل موتورها مستقیم و بدون دخالت گیربکس به کابین منتقل میشود و برای نرم ترشدن حرکت کابین از مدار الکتریکی و گلاتور سرعت حرکت موتور کنترل میشود.

مزایای موتور گیرلس آسانسور

• موتورهای آسانسور های گیرلس به دلیل حذف گیربکس دارای راندمان بالاتری نسبت به موتورهای گیربکس دار هستند و لرزش کابین آسانسور در این آسانسورها مشاهده نمی گردد.
• ابعاد و وزن این موتورها کاهش یافته و در فضای کوچک موتورخانه امکان نصب دارند. از نکاتی که در مورد این موتورها حائز اهمیت است زمانی که در یک ساختمان امکان ایجاد موتورخانه وجود ندارد می توان به صورت MRL از آن ها بهره گرفت.
• این موتورها لرزش و صدای کمتری ایجاد می نمایند. علت آن حذف گیربکس، فلایویل و هندویل، حذف کوپلینگ و کاهش تعداد اجزاء دوار دور کم و کاهش تاثیر بالانس قطعات دوار و صدای بلبرینگ‌ها است.
• از دیگر مزایای این موتورها استهلاک کم و عدم نیاز به سرویس و نگهداری پر هزینه و زمان بر است. این امر باعث می گردد در بلند مدت مقرون به صرفه باشند.
• نکته ای دیگر در مورد این موتورها امکان استفاده آن در سرعت های بالا است. از این رو برای برج ها و ساختمان های مرتفع مناسب می باشند.

نکته مهم : مزیت بسیار عالی این موتورها می‌توان به جرأت ادعا کرد که موتور گیرلس آسانسور موتوری است بدون نیاز چندان به تعمیرات و نگهداری و با طبیعت هم سازگار است.

مزایای استفاده از آسانسور گیرلس

• مسافران در آسانسور های گیرلس شروع و توقف های بسیار نرم و اسوده تری را تجربه خواهند کرد.
• کلیه قطعات آسانسور مانند موتور، لنت ترمز و سیم بکسل به نرمی حرکت میکنند و در نتیجه عمر آن ها بیشتر خواهد شد.
• به فلایویل نیاز نخواهد شد.
• موتور این سیستم خنک تر عمل خواهد کرد.
• کاهش ابعاد و وزن.
• کمترشدن خسارت های زیست محیطی.

معایب استفاده از آسانسور گیرلس

• هزینه آن نسبت به مدل های دیگر بیشتر است.
• نصب و نگهداری آن پیچیده و تخصصی تر است.
• در این مدل صدای موتور بیشترخواهد شد.
• موارد مهم در طراحی آسانسور و انتخاب موتور گیرلس.
• سیستم بکسل بندی 1:1یا2:2 یا بیشتر.

اجزاء موتور گیرلس آسانسور

موتور های گیرلس از قطعات بسیار زیادی تشکیل شده اند که شامل موارد زیر است:

1. انکودر
2. ترمز
3. فلانژ
4. یاتاقان
5. جعبه ترمینال بدنه موتور
6. روتور به همراه مگنت ها
7. محافظ خروج سیم بکسل ها
8. براکت
9. شفت
10. ورقه استاتور به همراه سیم پیچی
11. فلکه کششی

دلایل استفاده از موتورهای گیرلس در صنعت آسانسور

• تلفات کاهش یافته و راندمان در موتور گیرلس آسانسور افزایش می یابد علت افزایش راندمان نیز حذف گیربکس است.
• کاهش ابعاد و وزن.
• ارجحیت استفاده از موتور گیرلس به جای موتور گیربکس در آسانسور‌های MRL.
• کاهش صدا و لرزش به دلیل حذف گیربکس، فلایویل و هندویل، حذف کوپلینگ و کاهش تعداد اجزاء دوار دور کم و کاهش.
• تاثیر بالانس قطعات دوار و صدای بلبرینگ‌ها.
• استهلاک کم و عدم نیاز به سرویس و نگهداری پر هزینه و زمان بر بودن.
• خسارت‌های زیست محیطی کاهش می یابند.
• امکان استفاده در سرعت‌های بالا (سرعت‌های بیش از ۳ متر معمولا فقط گیرلس استفاده می‌شود).

موتورهای گیرلس در چندین نوع تولید می‌شوند:

1. موتور گیرلس AC با آهنربای دائمی.
2. موتور گیرلس AC با ولتاژ و فرکانس متغیر.
3. موتور گیرلس DC با ولتاژ متغیرتفاوت‌های موتور گیربکس و موتور گیرلس آسانسور.
4. موتور گیرلس آسانسور دارای بازده و راندمان حدود 90% می‌باشد در حالیکه راندمان موتور گیربکس آسانسور حدود 50%می‌باشد.
5. موتور گیرلس آسانسور احتیاج به روغن کاری ندارد ولی موتور گیربکس آسانسور احتیاج به روغنکاری مرتب دارد.
6. موتور گیربکس آسانسور در هر بار برای شروع حرکت حدود 2 تا 3 برابر موتور گیرلس آسانسور جریان برق مصرف می‌کند.
7. موتور گیرلس آسانسور دارای حجم کمتری است؛ بنابراین می‌توان از آن در نصب آسانسور روملس MRL استفاده نمود ولی این کار با موتور گیربکس آسانسور بدلیل حجم و وزن بیشتر امکان پذیر نیست.
8. موتور گیرلس آسانسور احتیاج به فلایویل ندارد ولی موتور گیربکس احتیاج دارد.

انواع موتور گیرلس پر کاربرد در آسانسور

موتور گیرلس در انواع بسیار متنوعی طراحی و تولید شده است ولی به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم بندی می شوند :

• موتورهای گیرلس بشکه‌ای یا درامی (روتور داخلی)
• موتورهای گیرلس دیسکی یا تخت (روتور بیرونی)

موتورهای گیرلس بشکه ای یا درامی

موتور گیرلس بشکه ای یا درامی با توجه به ویژگی هایی از جمله ابعاد کوچک ، قابلیت نصب درون چاه آسانسور ، وزن کم ، قیمت کم تر نسبت به نوع دیسکی ، عدم نیاز به فن خنک کننده ، قابل کنترل توسط تابلو فرمان آسانسور و … بسیار مناسب جهت به کارگیری در آسانسور های بدون موتورخانه یا MRL هستند.

موتورهای گیرلس دیسکی یا تخت

موتورهای گیرلس دیسکی به دلیل در عرض پخش فضا به اندازه نیاز صورت گیرد ، ضخامت آن ها کاهش یافته و فضای کمتری را می گیرند. از طرف دیگر افزایش تعداد قطب‌های موتور در کنار بزرگ‌تر شدن قطر فلکه کشش ، برای ارائه یک سرعت ثابت نسبت به نوع بشکه‌ای ، با کاستن از سرعت زاویه‌ای موتور ، حرکت نرم‌تری را ارائه خواهند داد.

مزایای موتور گیرلس نسبت به موتور گیربکس

• کاهش تلفات و افزایش راندمان در موتور گیرلس (حذف گیربکس و افزایش راندمان الکتروموتور)
• کاهش ابعاد و وزن
• کاهش صدا و لرزش
• حذف گیربکس،فلایویل و هندویل
• حذف کوپلینگ و کاهش تعداد اجزا دوار
• دور کم و کاهش تاثیر بالانس قطعات دوار و صدای بلبرینگها
• استهلاک کم وعدم نیاز به سرویس و نگهداری پر هزینه
• کاهش خسارتهای زیست محیطی
• امکان استفاده در سرعتهای بالا (سرعتهای بیش از 3 متر معمولا فقط گیرلس استفاده میشود)
• موتور گیرلس نسبت به سیستم کششی گیربکسی بازدهی مکانیکی بیشتری را ارائه می کند.
• موتور گیرلس نسبت به موتور کشش القایی بازدهی الکتریکی بیشتری را ارائه می کند.
• موتور گیرلس نسبت به موتورDC موتوری – ژنراتوری بازدهی الکتریکی بیشتری را ارائه می کند.
• مصرف برق و انرژی پایینتر
• قابلیت اجرا در آسانسورهای بدون موتورخانه (Machine roomless)
• کاهش هزینه های ساختمانی و بنایی در اجرای آسانسورهای بدون موتورخانه
• عدم نیاز به روغن کاری
• نصب آسان تر
• تکنولوژی جدیدتر و به روزتر

نکات مهم نصب و راه‌اندازی موتورهای گیرلس

در انتخاب، نصب و راه‌اندازی هر سیستمی عوامل بسیاری دخیل هستند که باید مجموعه آنها را در کنار هم و به صورت یک پارچه در نظر گرفت. از سوی دیگر اصولی وجود دارند که در هر پروژه‌ای فارغ از نوع تجهیزات و سیستم‌های به کار رفته باید رعایت شوند. در ادامه مبحث، سعی شده تا حد امکان مهمترین و تاثیرگذارترین عوامل و مولفه‌هایی را که در هنگام تجربه کار با سیستم‌های گیرلس باید به آن توجه شود به صورت دسته‌بندی شده ذکر کرده و درباره هر یک تا حد نیاز توضیح داده شود.

نکات مهم در طراحی آسانسور و انتخاب موتور گیرلس

• کاربری و ترافیک ساختمان
• ارتفاع و تراول ساختمان و چگونگی ترافیک ساختمان (Duty Cycle یا نسبت زمان استفاده به زمان کل)
• مجموع بارها (وزن‌ها) وارده به فلکه کششی (Static Load) و تناسب آن با مشخصات موتور
• سیستم بکسل‌بندی ۱:۱ یا ۲:۱ و یا بیشتر
• نحوه تامین شرایط و الزامات استاندارد (به خصوص در آسانسور‌های MRL)
• قطر فلکه کششی موتور و سیم بکسل مورد استفاده
• تناسب مشخصات فنی انکودر موتورگیرلس با اینورتر و تابلو

دسته بندی ساختمان‌ها از نظر ترافیکی

راهنمای VDI 4704 نخستین روش طبقه‌بندی مصرف انرژی آسانسور است که با ایجاد مبنایی برای اندازه‌گیری و محاسبه نیازهای انرژی، امکان اظهارنظر و طبقه‌بندی آسانسورها را بر اساس ضوابط استاندارد فراهم می‌آورد. وجود یک تاییدیه (گواهی‌نامه)، به منزله راهنمایی برای مدیران خرید، نصابان، معماران و تکنیسین‌هایی است که باید نیازهای سیستم خود را از نظر مصرف انرژی ارزیابی کنند. علاوه بر این، وجود تاییدیه امکان این را فراهم می‌آورد که مالکان به درستی نیازهای انرژی آسانسور خود را ارزیابی کنند، و امکان صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش هزینه‌ها را برای آنها ایجاد می‌کند.

در حقیقت تولیدکنندگان مستقیما نمی‌توانند کلاس انرژی آسانسور خود را تعیین، و برچسب انرژی را بر روی آن نصب کنند. آسانسورهایی که نصب می‌شوند تک تک باید ارزیابی شوند، زیرا مصرف انرژی آسانسور بر اساس نوع ساختمان و دسته‌بندی آسانسور، به دو بخش (آماده به کار و در حال کار) تقسیم می‌شود.

بر مبنای این راهنما آسانسورها از نظر میزان مصرف مطابق جدول ۵، به پنج گروه یا کلاس مجزا تقسیم می‌شوند. همان‌طور که از این جدول مشخص است، یک آسانسور مدت زمان زیادی را در حالت «آماده به کار» به سر خواهد برد. این زمان برای آسانسورهای مسکونی کوچک و متوسط بسیار چشمگیر است.

سیستم تعلیق موتور گیرلس در صنعت آسانسور

در زمینه سیستم تعلیق و قرقره، سیستم‌های گیرلس موجود را می‌توان با به صورت ۱:۲ یا ۱:۱ مستقیم به کار برد. مشکل‌ترین بخش کار تنظیم صحیح سیستم‌های ۱:۱ است که عمدتاً در کنار قرقره‌های کششی بزرگ (با قطر بالا) به کار می‌روند. برای تنظیم صحیح این نوع از سیستم‌ها باید موتورهای گیرلسی به کار برد که تعداد قطب بالایی داشته باشند؛ تا با کاهش پرش‌های سیم بکسل آسایش مسافر در سرعت‌های پایین و خیلی پایین تضمین شود. کاربرد انکودر باعث می‌شود که اندازه گام پرش به اندازه دلخواه قابل تنظیم باشد، یعنی تفکیک‌پذیری متغیر امکان پذیر باشد. همچنین کاربرد اینورتر برای تضمین امکان گردش خیلیآهسته این موتورها مناسب خواهد بود.

فلکه کشش کم اصطکاک

تمایل بازار امروز به سمت کاهش قطر فلکه کشش است. این امر با استفاده از سیم‌بکسل‌های مناسب برای نسبت قطر قرقره به ریسمان (D/d) کمتر از ۴۰ انجام می‌شود که الزام استاندارد است. امروزه بعد از تحقیق و پژوهش‌های بسیار می‌توان عمر و کارکرد این قبیل سیم بکسل‌ها را در قرقره‌هایی با قطر کم تضمین کرد، حتی اگر نسبت قطر D/d فقط ۳۰ باشد.

تنها عیب این سیم بکسل‌های قطر پایین، تعداد آن‌ها و مشکل بودن متعادل کردن تنش آن‌ها است. استفاده از قرقره‌های کششی کوچک باعث کاهش ابعاد موتور و در نتیجه کاهش قیمت آن خواهد شد.

مثال: در آسانسوری با سیستم تعلیق ۱:۲ با بار نامی ۶۳۰ کیلوگرم و سرعت نامی یک متر بر ثانیه، با قطر قرقره ۲۰۰ تا ۲۱۰ میلی‌متر، نیازمند گشتاوری حدود ۲۰۰ نیوتن‌متر خواهیم بود. اگر بخواهیم با رعایت نسبت قطر فلکه کشش به سیم‌بکسل ۴۰ از سیم‌بکسل‌های معمولی با قطر ۱۰ میلی‌متر استفاده کنیم، نیازمند قرقره‌ای با قطر ۴۰۰ میلی‌متر خواهیم بود که خود نیازمند گشتاوری نه به اندازه ۲۰۰، بلکه ۴۰۰ نیوتن‌متر است. بنابراین موتور حاصله دو برابر بزرگ‌تر از موتور ۲۰۰ نیوتن‌متر محاسبه می‌شود که قیمت بسیار بالاتری دارد. حتی اگر بخواهیم با موتور ۱:۱ کار کنیم، موارد فوق‌الذکر قابل توجه خواهند بود. موتور‌های مورد نیاز دو برابر بزرگ‌تر از موتور‌های مورد استفاده در سیستم کششی خواهند بود و قیمت آن‌ها هم تقریباً دو برابر خواهد بود.

نکات مهم در نصب و راه‌اندازی آسانسور مجهز به موتور گیرلس

• لزوم آشنایی و تسلط بر تکنیک‌های فنی و ضوابط استاندارد آسانسورهای گیرلس و به خصوص MRL
• لزوم طراحی و مهندسی (محاسبات–نقشه کشی- انتخاب مناسب اجزاء)
• لزوم انتخاب تابلو فرمان و اینورتر حرفه‌ای متناسب با نوع و مشخصات فنی موتور گیرلس و الزامات استاندارد (تناسب کارت انکودر اینورتر با مشخصات انکودر گیرلس و ظرفیت اینورتر با آمپر موتور)

نکات مهم در خصوص نصب موتور گیرلس در موتورخانه

• طراحی مناسب جهت جانمایی محل نصب موتور، هرزگردها و سر بکسلی جهت تامین زاویه α مناسب و نصب مناسب سیم‌ بکسل‌ها
• رعایت ضوابط استاندارد در خصوص دسترسی به موتور و اجزایی که نیاز به بازرسی و سرویس دارند
• تامین شرایط ایمن و استاندارد در موقع نجات اضطراری
• طراحی و ساخت شاسی مناسب برای نصب موتور و هرزگردها

نکات مهم در خصوص نصب موتور گیرلس در داخل چاه (آسانسورهای MRL)

• تحلیل و برآورد مقدار و محل نیرو‌های وارده بر ریل‌ها و سازه آسانسور
• طراحی و ساخت مناسب اجزا اتصال دهنده موتور و صفحات سربکسلی
• لزوم رعایت ضوابط استاندارد (به خصوص فضای جان پناه، نحوه دسترسی به اجزا داخل چاه، نحوه خروج ایمن سرویس کار از چاه آسانسور و…)
• طراحی و نصب پارک پلیت (Park Plate) در جای مناسب
• جانمایی و نصب گاورنر مناسب در داخل چاه
• جانمایی و نصب تابلو فرمان مناسب در محلی که ضوابط استاندارد رعایت شود
• لزوم تامین شرایط و امکانات نجات اضطراری طبق ضوابط استاندارد

نکات مهم درباره خصوصیات الکتریکی موتور گیرلس

• موتورهای سنکرون مغناطیس دائم نسبت به اتصال کوتاه مبدل که منجر به افزایش شدید جریان می‌شود، حتی برای مدت زمان کم به شدت آسیب‌پذیر هستند.
• شار در موتورهای سنکرون مغناطیس دائم مستقیما قابل کنترل نیست، لذا استفاده در ناحیه تضعیف میدان به سادگی موتورهای القایی نیست و مستلزم مصرف جریان اضافی برای کاهش میدان آهنرباست؛ به عبارت دیگر «امکان به کارگیری موتور در  سرعت‌های بالاتر از سرعت نامی ساده نیست.»
• هیچگاه برای تغییر جهت حرکت موتور نباید ترتیب فازها عوض شوند. این کار صرفا باید به صورت نرم افزاری توسط اینورتر صورت گیرد.
• در صورتی که سه فاز استاتور اتصال کوتاه شوند، موتور خاصیت خودترمزی (Self-Braking) پیدا می‌کند. بنابراین سیستم کنترل و تغذیه موتور باید به گونه‌ای طراحی شود که در زمان‌هایی که قرار نیست موتور حرکت کند، فازهای موتور اتصال کوتاه شوند.
• به علت تعداد قطب‌های بالاتر معمولا فرکانس نامی کمتر از ۵۰ هرتز و ولتاژ آنها نیز ممکن است کمتر از ۳۸۰ ولت باشد.
• امکان اتصال مستقیم این موتورها به برق سه فاز شبکه ممکن نیست.
• سه فاز موتور در حالت سکون باید توسط تیغه‌های اصلی کنتاکتور اتصال کوتاه شده باشد.

نکات مهم درباره نگهداری موتور گیرلس پیش از نصب

• موتور را دور از آب و آلودگی و شرایط سخت (خورندگی نمکی، اسیدی، مواد شیمیایی و…) انبار کنید.
• محل نگهداری بسیار گرم یا بسیار سرد نباشد (بین ۶۰+ تا ۲۰- درجه سانتیگراد).
• محل نگهداری رطوبت شدید نداشته باشد (ممکن است چگالش رطوبت به صورت آب به اجزای موتور آسیب برساند).
• توصیه می‌شود بیش از یک سال بین زمان خرید موتور و نصب آن فاصله نیفتد.
• در صورت انبار کردن طولانی، موتور را قبل از نصب از نظر فک‌های ترمزی و اکسید نشدن بازرسی کنید. فلکه موتور را با دست بچرخانید و صدای بلبرینگ‌ها را چک کنید.

نکات مهم در نصب مکانیکی موتور گیرلس

• قبل از شروع به نصب موتور و به ویژه کابل‌های آن را چک کنید که آسیبی ندیده باشد.
• هنگام نصب موتور، فک‌های ترمز را بپوشانید تا گرد و خاک و براده بین دیسک‌ها وارد نشود.
• بدون مجوز سازنده موتور را در چاهک استفاده نکنید. به صورت پیش فرض سیم‌بکسل‌های باید بر پایه‌های موتور عمود باشند. حداکثر زاویه پیچش قابل قبول را از سازنده بخواهید.
• تعداد سیم بسکل‌های لازم را از سازنده بپرسید. لزوما به تعداد شیارهای موجود نباید سیم‌بکسل روی فلکه انداخته شود.
• در صورتی که برخی از شیارهای فلکه موتور خالی می‌ماند (طبق محاسبات سازنده)، در وهله اول تعداد شیارهای برابری را از دو طرف فلکه خالی بگذارید. در غیر این صورت شیارهای را از سمت موتور به بیرون پر کنید
• به پوسته موتور فشار بیش از حد وارد نکنید (به عنوان مثال به عنوان پایه اهرم از آن استفاده نکنید)
• به هیچ عنوان روی موتور جوشکاری انجام ندهید و از آن به عنوان نقطه اتصال به زمین (ارت) استفاده نکنید. با این کار به مگنت‌ها و بلبرینگ‌های موتور آسیب جدی وارد خواهید کرد.
• هوا باید به خوبی در اطراف موتور جریان داشته باشد.
• بین ترمز و دیوار فاصله مناسبی بگذارید تا در صورت لزوم به راحتی به انکودر دسترسی داشته باشید (بین ۷ تا ۱۶ سانتی‌متر. برای اطلاع از میزان دقیق این فاصله به دفترچه راهنمای موتور مراجعه کنید).
• شماره پیچ مناسب برای بستن موتور به پایه را از سازنده بخواهید. حداقل ۵/۱ برابر شماره پیچ باید درون سوراخ موتور بسته شود (به عنوان مثال پیچ M16 باید ۲۴ میلی‌متر درون سوراخ کف موتور بسته شود).
• حداکثر میزان مجاز ناصافی پایه موتور ۳ میلی‌متر است.
• پیچ‌های اتصال موتور به پایه را به صورت ضربدری ببندید و به میزان لازم سفت کنید (شرکت‌های سازنده میزان سفتی پیچ را برحسب نیوتن‌متر در دفترچه راهنما می‌نویسند).
• از مواد عایق یا بافرهای پلاستیکی مناسب برای جذب لرزش‌های موتور استفاده کنید.
• فاصله بین سیم‌بکسل‌ها و هر یک از محافظ‌ها باید ۳-۲ میلی‌متر باشد.
• در صورتی که موتور به صورت معکوس نصب شده و سیم‌بکسل‌ها بالا می‌روند، حفاظ مناسب جهت جلوگیری از ورود اشیای خارجی به فاصله بین فلکه کشش و سیم‌بکسل باید تعبیه شود.

نکات مهم در نصب الکتریکی موتور گیرلس

• کابل سه فاز موتور باید شیلددار باشد. حداکثر طول مجاز برای کابل سه فاز موتور ۲۵ متر است.
• فازهای موتور در دو سمت موتور و انکودر باید به درستی وصل شوند و نباید ترتیب آنها را تغییر داد. در غیر این صورت ممکن است موتور به طور غیرقابل کنترلی سرعت بگیرد.
• موتور با استفاده از ترمیستورهای ضریب حرارتی مثبت (PTC) حفاظت می‌شود. اتصال موتور باید به نحوی باشد که کنترلر ترمیستورهای حرارتی در مدار قرار گیرد (به FTO تابلو فرمان وصل شود). حداکثر ولتاژ مجاز برای تست ترمیستورهای حرارتی برابر ۵/۲ ولت DC است.
• مطمئن شوید کنتاکتورهای موتور در طرف کنترلی زیر بار سوئیچ نکنند. تیغه های کنتاکتور ممکن است هنگام سوئیچ زیر بار آسیب ببینند، به خصوص زمانی که سرعت برابر صفر باشد. از این رو کنترلر باید بتواند همواره قبل یا همراه با کنتاکتورهای اصلی تغییر وضعیت (سوئیچ) دهد.

نکات مهم در عملیات سرویس و نگهداری موتورهای گیرلس

• رعایت نکات و استفاده از وسایل ایمنی
• استفاده از پرسنل آموزش دیده و ابزار مناسب
• استفاده از دستورالعمل‌ها و چک لیست‌های مناسب
• هرگز با استفاده از پمپ باد موتور را تمیز نکنید
• صداهای غیرعادی موتور را جدی بگیرید
• بلبرینگ‌ها برای کار مادام‌العمر در هنگام ساخت روانکاری شده‌اند و راهی برای روانکاری دوباره انها وجود ندارد. عملیات سرویس و نگهداری خاصی برای بلبرینگ‌ها لازم نیست.
• ترمزها قابل تنظیم مجدد نیستند. زمانی که دیسک‌های ترمز آن قدر خورده شدند که فاصله هوایی به حداکثر مقدار خود رسید، دیسک‌های ترمز را عوض کنید.

نکات مهم در انتخاب اینورتر مناسب

• باید همواره اندازه اینورتر را متناسب با جریان‌های مورد نیاز موتور انتخاب کرد. در این زمینه هیچ‌گاه نباید توان معیار قرار گیرد.
• فرض بر این است که موتور با ظرفیت نامی در سرعت نامی کار کند. گشتاور اضافی برای راه‌اندازی موتور در لحظه استارت نیاز است. برای تولید این گشتاور جریان اضافه‌ای حدود ۸۰%-۶۰% جریان نامی نیاز است. این بدان معناست که در لحظه استارت، جریان مصرفی موتور حدود ۱۶۰% تا ۱۸۰% جریان نامی خواهد بود. از این رو جریان استارت اینورتر را دو برابر جریان مورد نیاز موتور در هنگام حرکت رو به بالا تحت بار کامل در نظر بگیرید. اینورتر باید بتواند این اضافه جریان را  برای حداکثر ۳ ثانیه تحمل کند.
• با در نظر گرفتن توصیه‌های دفترچه راهنمای سازنده؛ از تضمین جریان در دمای محیط ۵۰ درجه سانتی‌گراد اطمینان حاصل کنید. به یاد داشته باشید که در تابستان و در شرایطی که اینورتر در محفظه در بسته قرار گرفته باشد، رسیدن به این دما دور از ذهن نیست.
• اطمینان حاصل کنید انکودر نصب شده روی موتور با اینورتر سیستم کنترلی سازگاری داشته باشد، در غیر این صورت امکان راه‌اندازی موتور وجود ندارد. از شاخص‌های مهم سازگاری هر انکودر با اینورتر می‌توان به نوع ولتاژ تغذیه و تعداد پالس انکودر اشاره کرد (همانند موتور، این مشخصات روی پلاک انکودر درج شده است).
• یکی از پارامترهای مهم اینورترها، حداکثر فرکانس ورودی کارت انکودر است. این پارامتر تعیین کننده حداکثر تعداد پالسی است که کارت انکودر توانایی تشخیص آن را در هر دور دارد.
• اطمینان حاصل کنید که در فرکانس مطلوب سوییچینگ، موتور نوفه (نویز) نمی‌گیرد و جریان بزرگ‌تر یا مساوی آن جریانی است که فرکانس‌های پایین (کمتر از Hz 3) مورد نیاز است. همچنین بررسی کنید که جریان در هیچ شرایطی چه نسبت به فرکانس سوییچینگ و چه نسبت به فرکانس کاری پایین، افت نداشته باشد.
• مجموعه کنترلی شما صرفا با مقاومت ترمز کامل نمی‌شود. بدون چوک (Line Reactor) و فیلتر حذف اعوجاج (Radio Interference Filter) سیستم اینورتر تکمیل نخواهد بود.
• اینورترهای PWM با قطع و وصل سریع و AC منبع توان کار می‌کنند. از آن‌جایی که همواره مقادیری تزویج خازنی بین مدارهای الکتریکی و اشیا نزدیک آنها موجود است، نویز سوییچینگ راه‌انداز AC تلاش خواهد کرد جریانی بین موتور و شاسی راه‌انداز و بین شاسی راه‌انداز و منبع تغذیه اصلی ایجاد کند. موثرترین روش کمینه‌سازی این تداخل این است که مسیری کم مقاومت برای جریان نویز و مسیری مقاومت بالا برای جلوگیری از آن در جایی که مطلوب نیست فراهم شود تا این جریان در مسیر کم مقاومت وارد شده و معمولاً در جایی مانند اتصال به زمین تخلیه شود.
• هنگام نصب اینورتر در تابلو فرمان، حداکثر فواصل مجاز را که از سوی سازنده تعیین شده است رعایت کنید.

مراحل راه‌اندازی و تنطیم موتور گیرلس + اینورتر

• نصب مکانیکی
• سیم کشی اینورتر
• اطمینان از تغذیه صحیح انکودر
• روشن کردن اینورتر
• جک کردن جهت چرخش موتور
• تنظیم مد کنترلی (کنترل برداری حلقه بسته برای موتور گیرلس)
• تنظیم پارامترهای مربوط به انکودر
• (رزولوشن، پارامترهای حفاظتی)
• چک کردن جهت پالس‌های انکودر
• وارد کردن پارامترهای مکانیکی سیستم
• (قطر فلکه، نسبت تعلیق، دور موتور و…)
• تیون کردن موتور و انکودر
• تعریف عملکرد ورودی‌ها و خروجی‌های اینورتر
• تعریف سرعت‌های مورد استفاده جهت تنطیم منحنی‌های حرکتی
• تنظیم شیب ها: شتاب افزایشی و شتاب کاهشی
• تنظیم تکانه‌ها (Jerk)های نمودار حرکت
• حرکت دادن کابین در مد رویزیون در هر دو جهت
• حرکت نرمال (ابتدا یک طبقه و سپس چند طبقه و تنظیم شتاب‌ها و تکانه‌ها و تنطیم زمان هم‌ترازی (Leveling)
• تنظیم توالی زمان‌های ترمز
• تنظیم ضرایب حلقه کنترل سرعت (PID) و بهبود استارت و استپ